Inleiding en doel van Schaken 960 (Fischer random schaken)
Schaken960 is een variant op schaken. Het spel is bedacht door Bobby Fischer en wordt daarom ook wel Fischer random schaken genoemd. Het grote verschil is de opstelling van de stukken: de stukken (buiten de pionnen) zijn willekeurig op hun lijn geplaatst met 2 beperkingen: de 2 lopers staan op velden met verschillende kleur en de koning staat altijd tussen de torens. Het doel van schaken960 is om net als bij gewoon schaken de tegenstander mat te zetten. Mat wil zeggen dat de koning schaak staat en geen zet meer kan doen waarbij hij zichzelf niet opnieuw schaak zet. De partij die schaakmat staat, heeft verloren.
Hieronder worden de verschillen tussen schaken960 en schaken behandeld (startpositie en rokeren). Voor de normale regels (zoals beweging van de stukken en de remiseregels), ga naar de spelregels van schaken.
De startpositie
De startpositie van een spel wordt willekeurig (random) bepaald volgens de regels dat:
De witte en zwarte stukken staan precies recht tegenover elkaar.
De pionnen staan op hun gewone plek (rij 2 en rij 7)
De koning staat ergens tussen de 2 torens.
De lopers staan op velden met verschillende kleur.
Er zijn precies 960 verschillende geldige startposities, vandaar ook de naam schaken960. De startposities worden op Jijbent.nl willekeurig bepaald volgens de zogenaamde Bodlaender methode, waarbij er een gelijke kans is op elk van de 960 startposities. Hieronder staat een willekeurige startpositie.
Rokeren bij Schaken 960
Net als bij schaken mag elke speler bij schaken960 1x rokeren per spel, waarbij in 1 zet zowel de koning als een toren beweegt. Omdat bij schaken960 de startposities van de koning en de torens kan verschillen zijn er een aantal aanvullende regels. Na een rokade zijn de posities van de koning en de toren precies hetzelfde als bij gewoon schaken. Dus bij rokade aan de a-kant (O-O-O of lange rokade) komt de koning op de c-lijn en de toren op de d-lijn en bij rokade aan de h-kant (O-O of korte rokade) komt de koning op de g lijn en de toren op de f-lijn. Zie de figuren hieronder.
 |
 |
| Posities koning en torens voor rokade. | Zwart heeft a-kant (O-O-O) gerokeerd en wit h-kant (O-O). |
Er zijn echter een aantal regels voor rokeren. De eerste twee zijn hetzelfde als bij gewoon schaken. De derde is een uitbreiding van de standaard schaakregel dat de posities tussen koning en toren leeg moeten zijn.
- Niet bewogen: De koning en de toren betrokken in de rokade mogen niet hebben bewogen eerder in het spel (inclusief rokade).
- Niet aangevallen: Geen enkel veld tussen de startpositie van de koning en de eindpositie (inclusief die start en eindposities) mogen aangevallen worden door een stuk van de tegenstander.
- Niet gehinderd: Alle velden vanaf de startpositie tot en met de eindpositie van de koning en alle velden vanaf de startpositie tot en met de eindpositie van de rokerende toren moeten leeg zijn behalve de betrokken stukken (de koning en de rokerende toren).
Als er een rokade mogelijk is, verschijnen er knoppen boven het schaakveld op Jijbent.nl: "Rokeren O-O-O" of "Rokeren O-O". Als je op Jijbent.nl dus een rokade wilt uitvoeren, moet je op 1 van deze knoppen klikken. Het werkt dus niet zoals bij schaken waarbij je de koning 2 velden kunt opschuiven.
Notatie schaken 960
Om de PGN notatie te kunnen gebruiken (alleen voor vips of hoger) zijn er een aantal extra tags:
Variant: hierin staat "Chess 960" om aan te geven dat het een variant is.
Setup: hierin staat 1 om aan te geven dat er een speciale startpositie is.
FEN: in deze tag staat de startpositie volgende FEN notatie.
Schaken 960 Speel tips
Omdat natuurlijk vooral de opening bij schaken960 anders is dan bij schaken, hier wat speltips.
- Bij schaken960 is er nog geen echte openingstheorie, dat komt natuurlijk omdat de stelling random is, maar een aantal openings wijsheden blijven kloppen: Bescherm de koning, probeer de centrum velden direct of indirect te controleren en ontwikkel je stukken snel waarbij je start bij de minder waardevolle stukken.
- Sommige startposities hebben pionnen die niet beschermd worden, kijk daar vrij snel naar.
|
|
|
|
